โดย ทันตแพทย์ธัชชัย ธัญญาวัลย
โควิดไม่ติดต่อผ่านอากาศ?
องค์การอนามัยโลก (WHO) โพสต์ผ่านเพจเมื่อวันที่ 29 มีนาคม ที่ผ่านมา
ว่า เชื้อไวรัสโควิด-19 ไม่แพร่ผ่านทางอากาศ (airborne)
นั่นหมายความว่า เชื้อโรคตัวนี้ไม่สามารถอาศัยอยู่ในอากาศอย่างโดดเดี่ยวได้นั่นเอง
ดังนั้น การที่เราเดิน ๆ ไป แล้วจะหายใจเอาเชื้อจากอากาศเข้ามา จึงเป็นไปได้น้อย
แล้วทำไมเราจึงต้องใส่หน้ากากอนามัย?
แม้ว่าเชื้อโรคไม่แพร่ผ่านทางอากาศก็จริง แต่การแพร่ของเชื้อนั้นผ่านทางหยดน้ำเล็ก ๆ (droplet transmission)
(ซึ่งรวมถึงความเป็นละอองฝอย ๆ เข้าไปด้วย)
ดังนั้น เมื่อมีอาการ ไอ จาม หรือพูด ละอองเล็ก ๆ เหล่านี้ก็จะถูกพ่นออกมาจากผู้ติดเชื้อ
และลอยอยู่ในอากาศชั่วระยะเวลาหนึ่ง
มีการรายงานว่า ในสภาพอากาศที่ปิด ละอองฝอยเหล่านี้สามารถล่องลอยอยู่ในอากาศได้ถึงสามชั่วโมงเลยทีเดียว
นั่นทำให้เราจึงต้องสวมเครื่องป้องกันใบหน้า เช่น หน้ากากอนามัย (Mask) หน้ากากป้องกันใบหน้า (Face Shield)
สวมแค่หน้ากากอนามัยเพียงพอหรือไม่?
มีข้อมูลระบุว่า การใส่หน้ากากอนามัยอาจทำให้มีโอกาสติดเชื้อได้มากขึ้น
เพราะอะไร
ดังข้อมูลที่ปรากฏ เชื้อโควิดนั้นแพร่ผ่านทางละอองเล็ก ๆ จากการ ไอ จาม หรือพูด
ซึ่งแน่นอนว่า จุดหมายปลายทางของละอองเล็ก ๆ เหล่านี้คือ
มือ เมื่อมีการไอ หรือ จาม หากผู้ติดเชื้อมีการเอามือไปปิดปาก เชื้อก็จะมาอยู่ที่มือ จากนั้นมือที่มีเชื้อก็จะไปสัมผัสกับสิ่งต่าง ๆ รอบตัว ถ้าเราไปสัมผัสสิ่งเหล่านั้นต่อ เชื้อโรคก็จะเข้าสู่ร่างกายเรา
พื้นผิวต่าง ๆ หากไม่มีมือมารองรับเมื่อไอ จาม หรือพูด เชื้อโรคก็จะยังคงไปจับอยู่ตามพื้นผิวต่าง ๆ เพราะละอองเล็ก ๆ เหล่านี้ก็จะปลิวไป(ในระยะใกล้ ๆ ไม่เกิน 2 เมตร) และตกลงสู่พื้นผิวต่าง ๆ ตามแรงโน้มถ่วงของโลก
ดังนั้น วิธีการป้องกันตัวเองให้ดีที่สุดก็คือ ล้างมือ ด้วยน้ำสบู่ หรือน้ำยาฆ่าเชื้อโรคที่ไม่อันตรายต่อผิว
เพราะหากเราไม่ล้างมือ มือของเราที่ไปสัมผัสกับพื้นผิวต่าง ๆ ที่มีเชื้อโรคอยู่ ก็จะเข้าสู่ร่างกายของเราผ่านทางปาก ตา หรือจมูก ได้
นอกจาก ล้างมือ แล้ว เรายังแนะนำให้ใส่หน้ากากป้องกันใบหน้า (Face Shield) อีกด้วย
เพราะอย่างที่กล่าวข้างต้น คือ หากเราใส่เฉพาะหน้ากากอนามัย หน้ากากมีโอกาสที่จะหลุด และเราก็มีแนวโน้มที่จะสัมผัสใบหน้าของเราอยู่บ่อย ๆ
ทำให้เชื้อโรคที่มือผ่านเข้าสู่ร่างกายเพราะมือของเราได้ แต่การมีหน้ากากป้องกันใบหน้า (Face Shield) พลาสติกจะครอบใบหน้าเราไว้ทั้งหมด ดังนั้นโอกาสที่เราจะใช้มือจับใบหน้าจึงมีน้อยลง
และนอกจากนี้การมีหน้ากากป้องกันใบหน้าก็จะช่วยทำให้เราระลึกอยู่เสมอด้วยว่า ตอนนี้เรากำลังป้องกันตา จมูก ปาก ของเราอยู่นะ ห้ามเอามือมาจับเด็ดขาด
อนึ่ง หน้ากากป้องกันใบหน้า ยังสามารถทำได้ง่าย ๆ ด้วยตัวเราเอง สามารถใช้ซ้ำได้ ราคาไม่แพง และไม่เป็นการไปแย่งหน้ากากทางการแพทย์ของบุคลากรทางการแพทย์อีกด้วย
ซึ่งหากจะให้ดี หน้ากากป้องกันใบหน้า ควรมีส่วนครอบคลุมลงมาถึงคอหรือหน้าอก เพื่อประสิทธิภาพในการป้องกันอย่างเต็มที่
ทั้งนี้ทั้งนั้น เพื่อความปลอดภัยอย่างยิ่ง หากเราไม่มั่นใจว่าจะใส่แค่หน้ากากป้องกันใบหน้า (Face Shield) อย่างเดียว ก็แนะนำให้ใส่หน้ากากป้องกันใบหน้าร่วมกับหน้ากากอนามัยด้วยก็ได้
ซึ่งหน้ากากอนามัยที่ใช้ อาจเป็นหน้ากากผ้าที่มีประสิทธิภาพ ไม่จำเป็นต้องเป็นหน้ากากทางการแพทย์ หรือ แม้แต่ N95 แต่อย่างใด
สรุป สิ่งที่อยากเน้นย้ำสำหรับการป้องกันเชื้อโควิด-19
หรือ 9 ข้อ ต่อสู้โควิด-19 ก็คือ
1. เว้นระยะห่างจากผู้อื่นอย่างน้อย 1-2 เมตร
2. หลีกเลี่ยงการสัมผัสผู้อื่น
3. ไม่เข้าใกล้บุคคลที่มีอาการไอ จาม
4. ไม่ไปสถานที่ที่คนพลุกพล่าน หรือบริเวณที่การระบายอากาศไม่ดี เช่น ในลิฟต์
5. รับประทานอาหารที่ปรุงสุก
6. ทำความสะอาดพื้นผิวต่าง ๆ เช่น โต๊ะ เก้าอี้ ลูกบิดประตู มือจับ ราว ด้วยน้ำยาฆ่าเชื้ออยู่เสมอ
7. ล้างมือบ่อย ๆ
8. ไม่ใช้มือสัมผัสตา จมูก ปาก
9. ใส่หน้ากากอนามัย (Mask) และ หน้ากากป้องกันใบหน้า (Face Shield)
อย่างไรก็ดี ข้อมูลต่าง ๆ เกี่ยวกับโรคชนิดนี้ ยังมีความไม่ชัดเจนอยู่มาก ขอให้ทุกท่านติดตามข่าวสารข้อมูลใหม่ ๆ อยู่เสมอ และที่สำคัญ ไม่ต้องวิตกกังวลจนเกินไป รักษาสุขภาพใจ สุขภาพกาย ให้แข็งแรง รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ พักผ่อนให้เพียงพอ เสริมสร้างภูมิคุ้มกัน หมั่นสังเกตอาการของตัวเองอยู่เสมอ หากมีข้อสงสัย หรือมีอาการผิดปกติใด ๆ ให้รีบไปพบแพทย์โดยด่วนนะครับ ขอให้ทุกท่านปลอดภัย ห่างไกลจากโควิดครับ 30 มีนาคม 2563